Endonezya ekonomisi krize girdi: para birimi büyük düşüş ve sosyal huzursuzluk

Endonezya, ciddi bir ekonomik krizle karşı karşıya. Şiddetli protestolar, para biriminin değer kaybetmesi ve siyasi gerginlikler, bir zamanlar Wall Street tarafından Güneydoğu Asya'nın en stabil pazarı olarak görülen bu ülkenin güvenini ciddi şekilde sarstı.

Pazartesi günü Jakarta Borsa Endeksi %3.6 düştü ve Endonezya rupisi, Amerikan doları karşısında değer kaybetmeye devam etti. Bu kriz, halkın artan yaşam maliyetleri, politikacıların yüksek maaşları ve polis şiddetine karşı duyduğu derin memnuniyetsizlikten kaynaklanıyor ve Subianto'nun göreve geldiğinden beri karşılaştığı en büyük zorluk haline geldi.

Şu anda en az sekiz kişi çatışmada hayatını kaybetti, Cakarta gibi büyük şehirlerin sokakları protestocularla dolup taşıyor. Sübiyanto, Pazar günü medyaya, parlamentonun halkın öfkesini ciddiye alacağını ve milletvekillerinin büyük sübvansiyonları azaltmak zorunda kalacağını taahhüt etti. Aynı zamanda, düzeni bozan protestoculara "kararlı önlemler" alacaklarını ve bazı grupların "ihanet ve terörizme doğru gittiğini" belirterek, askeri ve polis güçlerine yağma ve şiddet eylemlerine sert müdahale etmeleri talimatını verdi.

Bu krizin nasıl hızla geliştiğine bizzat tanık oldum. Hükümet piyasa ruhunu yatıştırmaya çalışıyor, Endonezya Başbakanı Erlangga, ekonominin "temelinin sağlam" olduğunu iddia ederek yeni teşvik programlarıyla ekonomiyi canlandırma sözü verdi. Ne yazık ki, yatırımcılar bunu hiç dikkate almadı ve Endonezya rupisi ile borsa protesto haberinin yayılmasının ardından büyük darbe aldı.

Endonezya Merkez Bankası, Endonezya rupisinin gerçek değerine dönmesi için piyasaya her an müdahale etmeye hazır olduğunu belirtti. Tahvil piyasası da etkileniyor, 10 yıllık devlet tahvili getirisi %6.335'e yükselirken, 30 yıllık devlet tahvili getirisi ise yaklaşık %6.850 civarında kalıyor; bu da yatırımcıların daha yüksek risk primi talep ettiğini yansıtıyor.

Ironik bir şekilde, bazı uluslararası yatırım kuruluşları, BlackRock gibi, yatırımlarını geri çekmemiş, aksine Endonezya'nın uzun vadeli devlet tahvillerini artırmışlardır. DBS Bank ekonomisti Radika, ülkenin uzun vadeli büyüme görünümünün hala sağlam olduğunu iddia ediyor. Ancak bu iyimser ton, sokaktaki gerçeklerle çarpıcı bir tezat oluşturuyor.

Endonezya, dünya genelinde dördüncü en kalabalık ülke olarak, 284 milyon nüfusa sahip ve uzun zamandır güvenilir bir yükselen pazar olarak görülüyordu. Ancak günümüzde bu imaj sarsılmaya başladı. Sokak çatışmalarının devam etmesi, siyasi taahhütlerin havada uçuşması ile birlikte, odak noktası hükümetin kontrolü hızla geri alıp alamayacağı ve yabancı sermayenin bu çalkantılı pazarda kalıp kalmayacağına kayıyor.

Endonezya hükümeti için zaman kalmadı. Protestolar kendiliğinden azalmayacak, para baskısı da ortadan kalkmayacak. Yatırımcıların giderek daha temkinli olduğu ve halkın çözüm talep ettiği bir ortamda, Endonezya artık daha fazla erteleyemez.

Endonezya'daki kriz, istikrarlı olarak görülen yeni gelişen pazarların bile siyasi ve ekonomik sorunlar nedeniyle hızla zor durumda kalabileceğini hatırlatıyor. Bu fırtınanın dinip dinmeyeceği, hükümetin halk talepleri ile piyasa güveninin yeniden sağlanması arasında nasıl bir denge kuracağına bağlı.